Ekspres do kawy – urządzenie, które zmieniło wszystko.

Stany Zjednoczone są obszarem na którym wprowadzono szereg innowacji umożliwiających obniżenie cen kawy do poziomu pozwalającemu każdemu przeciętnie zarabiającemu człowiekowi na jej zakup. Ważnym momentem był rok  1900, kiedy to firma Hills Bros zaczęła pakować kawę w opakowania próżniowe.

Zabieg ten pozwolił przedłużyć świeżość kawy i było motorem napędowym do kolejnych odkryć, ponieważ w 1901 roku japoński chemik, Satori Kato, opatentował innowacyjny sposób produkcji kawy rozpuszczalnej. Do niedawna to właśnie jemu przypisywano zasługi za ten wyczyn, jednak ostatnie doniesienia mówią, że to David Strang  w 1890 roku w Nowej Zelandii jako pierwszy wpadł na pomysł wyprodukowania kawy rozpuszczalnej wykorzystując do tego suszenie gorącym powietrzem. Jakkolwiek kawa rozpuszczalna jest daleka od tego co sami chcemy pić i proponować naszym klientom, musimy przyznać,że facet miał głowę na karku. Od 1938 roku Nestle rozpoczęło produkcję kawy rozpuszczalnej na szeroką skalę wykorzystując suszenie rozpryskowe. Ta decyzja biznesowa okazała się ogromnym sukcesem i 1 kwietnia 1938 klienci otrzymali pierwsze puszki z kawą rozpuszczalną Nescafe, którą znamy do dziś.

Europa bardziej skupiła się na rozwoju profesjonalnych urządzeń do parzenia kawy, aniżeli na dopracowywaniu jej domowych receptur. W wyniku prób i błędów doszło do ogromnego, jeżeli nie największego przełomu w dziedzinie kawy,  jakim było wynalezienia ekspresu. Jest wielu kandydatów, którzy przypisują sobie to odkrycie. Ciężko stwierdzić ze 100% pewnością kto posiada największe zasługi w opracowaniu procedur do stworzenia pierwszego ekspresu, ale faktem jest, że rozwiązania przez nich proponowane zaczęły być systematycznie stosowane  dokładnie od 1884 roku. W 1901 roku Luigi Bezzera opatentował swój pierwszy ekspres i oficjalnie zgarnął tytuł innowatora w tej dziedzinie. Wynalazek ten pozwolił na przygotowanie naparu o dużej intensywności przy małej objętości i w znacznie krótszym czasie niż przy użyciu filtrów. Wszystko dzięki zastosowaniu sprężyny, która tworzyła bardzo wysokie ciśnienie. Jednak Bezzera nie był najlepszym handlowcem i nie potrafił sprzedać swojego ekspresu. Zrobił to dopiero Desiderio Pavooni, który dopracował wynalazek Bezzera i wprowadził do sprzedaży. W 1906 roku na targach w Mediolanie zaprezentowano ulepszony ekspres szerszej publiczności. Panowie początkowo działali razem, ale Pavooni zdecydował się działać na własną rękę i w krótkim czasie przejął cały mediolański rynek.

ŹRÓDŁO: https://www.smithsonianmag.com/arts-culture/the-long-history-of-the-espresso-machine-126012814/ Targi w Mediolanie 1906 r.

Kolejny sukces w tej dziedzinie należy do Piera Teresio Arduino. Zmniejszył on boiler w ekspresie, który do tej pory był bardzo konkretnych rozmiarów, przez co maszyna zajmowała dużo miejsca. Dzięki temu zabiegowi ekspres stał się zdecydowanie bardziej kompaktowy i znacznie przyjemniejszy w użytkowaniu. Zasługi Arduino w kwestii popularyzacji ekspresów są nieocenione. Sprawił on, że Włosi zmienili swój stosunek do picia kawy. Duża w tym zasługa promowanego przez niego plakatu na którym Arduino parzy kawę w rozpędzonym pociągu. Wykorzystana grafika bardzo przemówiła do wyobraźni odbiorców, co przełożyło się na wzrost popytu na kawę i ekspresy.

Wciąż nie były to jednak takie urządzenia, które spełniałyby oczekiwania odbiorców, gdyż posiadały bardzo niskie ciśnienie na poziomie 2 barów. Trzeba było poczekać do 1945 roku, kiedy nastąpiło kolejne znaczące dla przemysłu kawowego odkrycie. Achille Gaggia wykorzystał technologię, która opierała się użyciu tłoku sprężynowego i wykorzystaniu ciśnienia wody zamiast pary wodnej, jak to robiono do tej pory. Pozwoliło to na osiągnięcie imponującego ciśnienia 10 barów. Dzięki temu zaparzona kawa była gęstsza i miała na powierzchni pożądaną przez kawoszy piankę, tzw. creme.

Kolejną technologią, którą wykorzystano, żeby zbliżyć się do ideału, było użycie pompy hydraulicznej. Maszyna wyprodukowana przez firmę Faema nazywała się E-61 i jej mechanizm opierał się w całości na elektronice. Sam ekspres był wyjątkowo mały i zgrabny. Wyglądem i funkcjonalnością bardzo przypominał współczesne ekspresy ciśnieniowe.

W latach 50-tych i 60-tych w wielu miastach wybuchła moda na picie kawy a permanentnie oblężone kawiarnie świętowały swój wielki rozkwit. Można powiedzieć, że właśnie wtedy narodziła się kultura picia kawy a zamiłowanie ludzi do aromatycznego naparu trwa do dziś.

Jeżeli zastanawiacie się jak smakowała kawa podawana w ówczesnych kawiarniach, to musicie wiedzieć, że początkowo bazowano na tradycjach otomańskich serwując mocną, czarną kawę wymieszaną z wodą i cukrem. Pierwsze cappucino pod nazwą “Kapuzin” podawano w wiedeńskich kawiarniach od 1700 roku. Pierwsze wzmianki o cappuccino pochodzą z 1805 roku i opisują ten rodzaj naparu jako kawę ze śmietaną i cukrem. Opis z 1950 został uzupełniony o dodanie przypraw do oryginalnego przepisu. Skąd nazwa cappuccino? Początkowo ten rodzaj napoju kawowego określano mianem “Kapuzin”. Związane było to z faktem, że jego jasnobrązowy kolor był zbliżony do odcienia szat braci Kapucynów. Chociaż historia traktuje o wywodzeniu się tradycji picia cappuccino z Austrii, mówi się, że to we Włoszech wymyślono nazwę “Cappuccino”, a inne kraje po prostu zaadoptowały ją na swój rynek. Można zaryzykować stwierdzenie, że obecnie to jedna z najchętniej zamawianych kaw we wszystkich kawiarniach na świecie.

W kolejnych wpisach przybliżymy Wam kulturę picia kawy w różnych krajach.

Źródła:

James Hoffmann The World Atlas of Coffee, 2nd edition

https://www.perfectdailygrind.com/2016/04/history-italian-espresso-well-know-coffee-history/

https://www.nestleprofessional.pl/o-nas/historia

https://www.thespruceeats.com/history-of-the-cappuccino-765833